Ο όρος «Λαμπαδάριος»

 

PATRIARXEIO«Η τάξη του Πατριαρχικού Ναού»

Εν Αθήναις, 8 Μαρτίου 1980  
Προς τον Μουσικολογιώτατον
κ. Γεώργιον Αγγελινάραν

Φίλτατε Γεώργιε,

   Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω μ’ αυτό το «ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΣ», να ονομάζεται και να καλείται ο κάθε αριστερός ιεροψάλτης ή ακριβέστερον Β’ ψάλτης και να συνεχίζεται; Ποιος άραγε βέβηλος ή ιερόσυλος ετόλμησε να γράψει τέτοιο πράγμα και να συνεχίζεται μια τέτοια ιστορική ανακρίβεια; Σχεδόν μεγάλωσα εις τα Πατριαρχεία. Άρχιζαν το πρωί τις Κυριακές με τον Τριαδικό Κανόνα, ψαλλόμενον υπό των ιερέων και ακολούθως  ανεγιγνώσκετο ο Εξάψαλμος υπό του Προεστώτος και ευθύς, αμέσως μετά το τέλος, ανήρχοντο εις τα στασίδια οι δύο Δομέστικοι, ο δεξιός και ο αριστερός, και αφού έψαλαν τα τροπάρια του Όρθρου συνέχιζαν  ψάλλοντες τα Ευλογητάρια, πάντοτε αργά και όταν έφθαναν στο «Δόξα Πατρί… Προσκυνούμεν Πατέρα…» κατήρχοντο των στασιδίων και εξήρχοντο εκ του ιερού και κατηυθύνοντο εις τα Αναλόγια οι Άρχοντες, Πρωτοψάλτης και Λαμπαδάριος και αφού έκαμνον τον σταυρόν τους εστραμμένοι προς το εικονοστάσιον, έστρεφον προς αλλήλους και δι’ ελαφράς κλίσεως της κεφαλής εχαιρέτων αλλήλους και κατόπιν τους Δομεστίκους αντιστοίχως και όλοι ομού τον Άρχοντα Πρωτοψάλτην και ανήρχοντο εις τα στασίδια των. Έψαλλον τους Αναβαθμούς και εν συνεχεία τους Κανόνες, μέχρι του Κοντακίου και του Οίκου και ανεγίγνωσκον το Συναξάριον και εξηκολούθουν ψάλλοντες, μέχρι της καθόδου του Πατριάρχου την 8ην ώραν. Ο δε Πατριάρχης ενεδεδύσκετο Mανδύαν εις τον Νάρθηκα και προπορευομένου του μεγάλου Εκκλησιάρχου ηκολούθει  ο Πατριάρχης μετά του ιερατείου και όταν έφθανον προ του θρόνου, έψαλλον οι χοροί εκείνο το ανεπανάληπτον « Εις πολλά έτη…» που ενόμιζε κανείς ότι ακούει παναρμόνιον μελώδημα, δεσποζούσης της φωνής του ΄Αρχοντος Πρωτοψάλτου Ιακώβου Ναυπλιώτου.  Αι καταβασίαι εψάλλοντο πάντοτε αργαί υπό των χορών και ουδέποτε υπό του Πατριάρχου, ο οποίος έψαλλε μόνο την Τιμιωτέραν ή την ενάτην Ωδήν της εορτής αντιφωνούντος του Λαμπαδαρίου και εδώ μόνον ανήκει ο τίτλος του Λαμπαδαρίου, διότι εδώ ευρίσκεται η λαμπάδα έναντι του Πατριάρχου την οποίαν κρατεί ο ρασοφόρος Γραμματεύς, λαϊκός της Ιεράς Συνόδου, τοποθετημένην εις ειδικόν στρογγύλον μανουάλιον, το καλούμενον Διβάμβουλον. Ο Πατριάρχης ψάλλει και το Εξαποστειλάριον και τίποτε άλλο. Δοξολογίαι ψάλλονται πάντοτε αι αργαί, «Δύναμις» μόνον το «Αρχαίον» και Χερουβικά κατά κανόνα τα της Εβδομάδος, αλλά ψάλλονται υπό φωνών μελωδικωτάτων και εδώ έγκειται αι δυσκολίαι της Βυζαντινής μουσικής, διότι η φωνή πρέπει να καλύψει όλας τας αποχρώσεις των εκτεταμένων μελωδικών γραμμών.

Οι Μουσικοδιδάσκαλοι της Κων/πολης με το βλέμμα ενός μαθητή.

Ο αείμνηστος Νηλεύς Καμαράδος έλεγεν ότι είτε το θέλομεν είτε όχι, η Εκκλησία θέλει βαρειά φωνή. Η Ευρωπαϊκή μουσική έχει ένα ματζόρε κι ένα μινόρε, ενώ η Βυζαντινή έχει έναν απέραντο πλούτο, είναι ένα κομψοτέχνημα ψιλοκεντημένο. Τον Νηλέα Καμαράδο τον επρόφθασα διδάσκοντα. Τον συνόδευε πάντοτε ο αείμνηστος Διευθυντής της Μουσικής Σχολής και συγγραφεύς της Ιστορίας της Βυζαντινής μουσικής Μέγας Πρωτέκδικος Γεώργιος Παπαδόπουλος και τον οδηγούσε εις την τελευταίαν τάξιν, εις την οποίαν εδίδασκε τα αργά μαθήματα. Εις την δευτέραν τάξιν, εδιδασκόμεθα το Αναστασιματάριον μουσικώς και γλωσσικώς, υπό του κρατίστου Μουσικοδιδασκάλου αειμνήστου Πολυχρονίου Παχείδου. Εις την τρίτην τάξιν, εδίδασκεν Ειρμολόγιον ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Ιάκωβος Ναυπλιώτης, ο και τελευταίος των μεγάλων Πρωτοψαλτών, ο οποίος μου έλεγεν ότι εις την Εκκλησίαν δεν επιτρέπονται λαρυγγισμοί και τραγουδιστικά τσακίσματα. Επρόφθασα κι έναν Λαμπαδάριον μεγάλον, τον μεγαλύτερον των τελευταίων, τον αείμνηστον Κωνσταντίνον Κλάββαν, ο οποίος είχε γλυκυτάτην φωνήν και καταλαμβανόμενος υπό ιεράς συγκινήσεως, την μετέδιδε και εις τον Πατριάρχην και εις όλο το Εκκλησίασμα.

Με αγάπην και φιλίαν
Αθανάσιος Παντόπουλος

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *