Το ημερολόγιο του Παν/μίου Αθηνών για τον Κ.Α. Ψάχο (;) (του Θ. Ακρίδα)

Θεόδωρος Ακρίδας

Θεόδωρος Ακρίδας

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ Κ. Α. ΨΑΧΟ (;)

ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΚΡΙΔΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ – ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΟΥ – τ.ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΡΟΑΣΠΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ «ΟΙ ΥΠΕΡΜΑΧΟΙ»

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Φιλοσοφική Σχολή, τμήμα Μουσικών Σπουδών) εξέδωσε ημερολόγιο του 2016, το οποίο εμπεριέχει το χειρόγραφο «Μουσικόν Ημερολόγιον του Βισέκτου έτους 1896», που είχε γράψει τότε στην Κωνσταντινούπολη ο αείμνηστος Κ.Α. Ψάχος.

Τα καταχωρηθέντα στοιχεία από το «Μουσικόν Ημερολόγιον» παρουσιάζουν κάποια περίεργη δυσαναλογία, προκαλώντας απορίες και εύλογα ερωτήματα.

Συγκεκριμένα, εκτός του πίνακα περιεχομένων και των σελίδων των προλεγομένων, το χειρόγραφο «Μουσικόν ημερολόγιον» έχει κατανεμημένη την ύλη των μουσικών κειμένων ως εξής:
«Μέρος πρώτον – Μέλη Εκκλησιαστικά. Μέρος δεύτερον – Οθωμανικά Άσματα. Μέρος τρίτον – Δημοτικά Τραγούδια, αρχαία και νεώτερα».

Στο ημερολόγιο του Πανεπιστημίου Αθηνών για το 2016, τα «Μέλη Εκκλησιαστικά» καλύπτουν τη χρονική περίοδο από 19 Φεβρουαρίου έως 15 Μαΐου, δηλαδή ημέρες 86, αριθμούνται δε σε 19 και είναι συνθέσεις των Στεφάνου Μωϋσιάδου (Κούτρα), Κ.Α. Ψάχου, Θεοδώρου Μαντζουρανή και Ευστρατίου Παπαδόπουλου (Καμπούρη).

Τα «Οθωμανικά άσματα» καλύπτουν τη χρονική περίοδο από 20 Μαΐου έως 15 Δεκεμβρίου, δηλαδή ημέρες 209. Αριθμούνται σε 32(!) και είναι συνθέσεις των Χατζή Φεΐκ Πέη, Σουλτάνου Σελίμ, Σαρδουλλάχ Εφένδη, Δέδε Ισμαήλ, Ασήμ Πέη, Χατζή Αρίφ Πέη κ.ά., καταγεγραμμένα στη Βυζαντινή παρασημαντική από τους Κ.Α. Ψάχο, Ευστράτιο Παπαδόπουλο και Γεώργιο Βιολάκη.

Τα «Δημοτικά Τραγούδια Αρχαία και Νεώτερα» καλύπτουν τη χρονική περίοδο από 21 Δεκεμβρίου έως το τέλος του έτους, δηλαδή ημέρες 10. Αριθμούνται σε 6 μόνον και είναι καταγεγραμμένα από τον αείμνηστο Ψάχο. Μερικά εξ αυτών μάλιστα, εκτός της αρχικής μαρτυρίας τους, χαρακτηρίζονται και με την Οθωμανική μουσική ορολογία, αν και σε κάποια είναι εμφανής η προσπάθεια διαγραφής της δια πλαγίων γραμμών μολυβιού. Επίσης, με μολύβι είχαν διαγραφεί πολλές αράδες σε πολλές σελίδες, κάτι που δίνει την εντύπωση ότι το «Μουσικόν Ημερολόγιον» ήταν απλώς ένα πρώτο πρόχειρο σχεδίασμα.

Από τα καταχωρηθέντα στο εν λόγω ημερολόγιο στοιχεία, προκύπτει ότι τα Ελληνικά Εκκλησιαστικά μέλη και τα δημοτικά τραγούδια συμποσούνται σε 25 και καλύπτουν 96 ημέρες του ημερολογίου του 2016, τα δε «Οθωμανικά Άσματα», δηλαδή τα μακάμια, ανέρχονται σε 32 και καλύπτουν 209 ημέρες. Εμφανέστατα τα Τουρκικά μέλη υπερτερούν των Ελληνικών κατά πολύ, προκαλώντας δικαιολογημένες απορίες.

Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εγκύρως πληροφορήθηκα ότι η ύλη του χειρογράφου «Μουσικού Ημερολογίου» του αειμνήστου Ψάχου ήταν πολύ περισσότερη από την καταχωρηθείσα στο ημερολόγιο του Πανεπιστημίου. Όμως, ο γενικός επιμελητής της έκδοσης αυτά τα μέλη επέλεξε.

Όθεν, ευλόγως ανακύπτουν τα επόμενα ερωτήματα:
1) Γιατί δεν εξεδόθη εντύπως το «Μουσικόν Ημερολόγιον» το 1896, αλλά παρέμεινε χειρόγραφο; Μήπως και ο ίδιος ο αείμνηστος Ψάχος δεν το θεώρησε κατάλληλο προς έκδοσιν;

2) Τι εξυπηρετεί η καταχώρηση επιλεγμένου μέρους του χειρογράφου «Μουσικού Ημερολογίου» στο ημερολόγιο του Πανεπιστημίου το 2016; Για να τιμηθεί η μνήμη του μεγάλου Ψάχου ως γνώστη και της ανατολικής μουσικής; Ασφαλώς οι Τούρκοι θα πανηγυρίζουν για το απρόσμενο δώρο που τους προσφέρουν οι Έλληνες πανεπιστημιακοί και ίσως στην Άγκυρα αυτό το ημερολόγιο να αποσπούσε βραβείο! Όμως, ο αείμνηστος Ψάχος, αυτός ο θεμελιωτής της επιστημονικής διδασκαλίας της μουσικής μας στην Ελλάδα, κατέλειπε ένα τεράστιο έργο, σε όγκο και ποιότητα, επί της εθνικής μας μουσικής, δια του οποίου τιμάται η μνήμη του.

3) Γιατί επελέγησαν κατά πλειονότητα τα «Οθωμανικά Άσματα» από το ανέκδοτο «Μουσικό ημερολόγιόν» του, προκειμένου να καταχωρηθούν στο ημερολόγιο του Πανεπιστημίου των Αθηνών;

4) Μήπως επελέγησαν για να αποδειχθεί ότι οι μεγάλοι δάσκαλοι, Ψάχος, Βιολάκης και Παπαδόπουλος ήσαν θεράποντες της Τουρκικής μουσικής μάλλον, παρά της Ελληνικής; Άπαγε της βλασφημίας!

5) Μήπως επελέγησαν για να τονιστεί ότι αφού εκείνοι οι κορυφαίοι της μουσικής μας ασχολούνταν και με τα μακάμια, άρα καλώς πράττουν και κάποιοι σύγχρονοί μας, οι οποίοι – δήθεν – βαδίζοντας στα ίχνη εκείνων, έχουν μακαμοποιήσει τη μουσική μας και το εκδοθέν ημερολόγιο του Πανεπιστημίου αποδεικνύει των έργων τους το αληθές; (Φευ!). Δυστυχώς, υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι μάλλον αυτό συμβαίνει.

Θα υπάρξουν άραγε αφελείς να πιστέψουν κάτι τέτοιο; Καταφανέστατο είναι ότι μεταξύ των αστόχως συζευχθέντων δύο ημερολογίων, οι αποστάσεις των τόπων, των χρόνων των προσώπων και των τεχνοτροπιών, ισοδυναμούν με τις αποστάσεις που χωρίζουν τους δύο πόλους του πλανήτη!

Κωνσταντίνος Ψάχος       (1869 - 1949)

Κωνσταντίνος Ψάχος
(1869 – 1949)

Κατ’ αρχήν το «Μουσικόν Ημερολόγιον» του αειμνήστου Ψάχου εγράφη στην τότε πρωτεύουσα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, όπου δεν μπορούσαν να τραγουδήσουν Ελληνικά κλέφτικα τραγούδια για τον Κατσαντώνη, τον Καραϊσκάκη, τον Κολοκοτρώνη και άλλους ήρωες, αλλά τραγουδούσαν μόνο «Οθωμανικά άσματα». Η έκδοση του ημερολογίου του Πανεπιστημίου πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους, την Αθήνα, όπου θα έπρεπε να κυριαρχούν τα Ελληνικά Άσματα.

Έπειτα, το πρώτο εγράφη στα τέλη του 19ου αιώνος (το 1896), ενώ το δεύτερο εξεδόθη στις αρχές του 21ου αιώνος, δηλαδή μετά από 120 χρόνια.

Τρίτον, τα πρόσωπα, τα οποία έγραψαν το «Μουσικόν ημερολόγιον» είχαν βαθιά και στέρεη γνώση των δύο μουσικών συστημάτων και – επίσης – βαθιά επίγνωση των μεγάλων διαφορών τους, τις οποίες ποτέ δεν συνέχεαν, ενώ κάποιοι σύγχρονοι Έλληνες μουσικολόγοι προσπαθούν να επιβάλλουν ένα «οθνείο» και παρωχημένο μουσικό συνονθύλευμα! Και ενώ η επίσημη Εκκλησία, Ελλαδική και Οικουμενικό Πατριαρχείο, με ρητές Συνοδικές αποφάσεις, απορρίπτουν και καταδικάζουν αυτό το ακατανόητο συνονθυλευματικό μουσικό σύστημα, οι καθηγητάδες επιμένουν στην πειθαναγκαστική επιβολή του!

Οι κορυφαίοι μουσικοί μας του πενταγράμμου, Καλομοίρης, Σκαλκώτας, Λαυράγκας κ.ά. ποτέ δεν διανοήθηκαν να δημιουργήσουν ένα κράμα Ευρωπαϊκής – Βυζαντινής μουσικής. Αυτά είναι εγχειρήματα κομπογιαννιτών!

Ασφαλώς, το κάθε μουσικό σύστημα, ως αυτοτελές, είναι σεβαστό και αποδεκτό. Απαράδεκτο, καταδικαστέο, γελοίο και επικίνδυνο είναι το συνονθυλευματικό, το νοθογενές, το κίβδηλο!

Κατά τους τελευταίους χρόνους, δυστυχώς, συμβαίνουν πολλά περίεργα και άκρως επικίνδυνα για την εθνική μας υπόσταση πράγματα. Αμφισβητούνται από «μορφωμένους» και «υπευθύνους» φοβερά ιστορικά γεγονότα, απεμπολούνται βασικές εθνικές μας αξίες και ο λαός παραπαίει μέσα στον κυκεώνα αυτών των επικίνδυνων καταστάσεων. Αναντιρρήτως, η οικονομική κρίση που μας μαστίζει είναι τμήμα της γενικότερης κρίσης αξιών.

Ξεθυμασμένοι φυλετικά Έλληνες, ρευστοσυνείδητοι, σπουδαιοφανείς, μωρο-φιλόδοξοι, αριβίστες, χρηματοθήρες και επαινοθήρες, προωθούνται, περιέργως πώς, και καταλαμβάνουν καίριες θέσεις, οδηγώντας το λαό στον αφελληνισμό!

Ποτέ δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι ένα από τα ανώτατα πνευματικά ιδρύματα της χώρας, όπως είναι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο των Αθηνών λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση!

Μάλλον ατυχής ήταν η ενέργειά του να συζεύξει τα δύο ημερολόγια. Ίσως να επηρέασαν την κατάσταση και κάποιοι κακοί σύμβουλοι.

Ευελπιστούμε και αναμένουμε ουσιαστικές και θετικές ενέργειες υπέρ των Εθνικών μας αξιών! Το επιτάσσει η επιβίωσή μας ως Έθνους!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *