«Πού πάμε κ.Δαμαρλάκη;» (Άρθρο Ι. Δαμαρλάκη & απάντηση)

ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ_ΑΡΘΡΟ_Πού_πάμε_κ.Δαμαρλάκη;Πριν από λίγες ημέρες, καλεσμένος σε πανηγυρίζοντα ναό της πόλεως για να βοηθήσω τον ψάλτη – μαθητή μου, τελειώνοντας τον πανηγυρικό εσπερινό, με πλησίασε μια ηλικιωμένη, κυρτωμένη κυρία -από τις γυναίκες που άδολα και χωρίς μεγάλους σταυρούς και περίσσιες μετάνοιες, προσέρχονται για να προσευχηθούν και για να «πάρουν» από την εκκλησιαστική σύναξη. Να πλουτίσουν πνευματικά, να αγαλλιάσει η ψυχή τους από τον λόγο του Θεού, αλλά και από την μουσική της προσευχής, την μουσική της Ορθοδόξου πίστεώς μας! Με πλησιάζει, λοιπόν, με συστολή και φόβο, δείγμα ανθρώπου με έμπρακτη ταπεινοφροσύνη και αγάπη.

Να αυτούσιος ο διάλογος που πιστεύω ότι έχει εκκλησιαστικό, θεολογικό και μουσικολογικό ενδιαφέρον:

«κ.Δαμαρλάκη ήκουσα πριν λίγο το «Κύριε, ελέησον» της αρτοκλασίας και τα έχασα! Χρόνια τώρα το «Κύριε, ελέησον» λέγεται – ψάλλεται μ’ένα τρόπο, αυτόν τον γνωστό. Δεν ξέρω σε τι ήχο, αλλά εμείς μ’αυτό το «Κύριε, ελέησον» μεγαλώσαμε. Γιατί το αλλάζουν; Έχουν αυτό το δικαίωμα; Μάλιστα, παρατήρησα ότι όταν ήλθε η σειρά σας να το ψάλετε, εσείς σκύψατε το κεφάλι σας και σιωπήσατε.»

«Καλώς είδατε και καλώς ακούσατε! Όντως έχουν αλλάξει αυτό το τόσο οικείο και αγαπητό «Κύριε, ελέησον» σε Β΄ Ήχο, ήχο μετανοίας, αυτή τη μεγάλη προσευχή του ορθοδόξου χριστιανού και την έχουν κάνει τσάμικο! Κοινώς, τραγουδάκι κακόγουστο! Χαίρομαι που το αναγνωρίσατε! Λυπάμαι που ήδη έχει εισαχθεί και στις πόλεις αυτό το αγιορείτικο τραγουδάκι, όπως και άλλα τραγουδάκια που δυστυχώς μας έχουν έλθει από το Άγιον Όρος. Λυπάμαι που θα σας στο πω, αλλά εκείνοι που έπρεπε να κρατούν Θερμοπύλες, εκείνοι αλλοιώνουν τη μουσική μας. Τι να πω; Ξέρω ότι πάλι θα αρχίσουν να πέφτουν πάνω μου κεραυνοί, μέχρι και κατάρες που τα «βάζω» με το Άγιον Όρος. Όμως, παλαιός Αγιορείτης που είναι στο Ηράκλειο τώρα και εκάρη Μοναχός από τα 14 του (40 χρόνια στο Όρος), μου είπε: «Γιαννάκη, παιδί μου, την εποχή που πήγα στο Όρος, δεν είχαμε τέτοια φαινόμενα, τέτοιου είδους ψαλμωδίες. Είχαμε και έχουν οι περισσότερες μονές, την ανόθευτη ψαλτική αγιορείτικη τέχνη και τη μεγάλη ευθύνη να συνεχίσουμε την βυζαντινή μουσική παράδοση ενός Κουκουζέλη και άλλων μεγάλων αγιορειτών πατέρων. Δυστυχώς, τα νέα παιδιά που έρχονται εδώ, θέλουν να τ΄αλλάξουν όλα, ακόμη και τη μουσική μας! Δυστυχώς ….»

«Μην πτοείστε», της είπα. «Κάνετε τον σταυρό σας, προσευχηθείτε. Πιστεύω θα καταλάβουν τι κάνουν και θα …. συνέλθουν. Δυστυχώς, το κακό έχει γίνει. Δυστυχώς, πτωχεύσαμε πνευματικά, όχι μόνο οικονομικά. Και ο κόσμος ξέρετε γιατί τα αποδέχεται; Για τρεις απλούς λόγους:

1) Προέρχονται από το Άγιον Όρος, άρα είναι αγιασμένα.

2) Έχουν μελωδία κοσμική, τραγουδιστική, εύθυμη, άρα ευκολοχώνευτα και προσαρμοσμένα σ’αυτά που ακούν σήμερα από τα Μ.Μ.Ε.

3) Κάνουμε και τη διαφορά. Δηλαδή, εσείς το λέτε έτσι – εμείς αλλιώς! Εσείς 2 αιώνες τώρα τα ίδια και τα ίδια, εμείς να, τ΄αλλάξαμε και ξέρουμε πιο πολλά από σας.

ΕΓΩΙΣΜΟΣ και τίποτε άλλο.

Εσείς συνεχίστε και κατά μόνας να το ψάλετε έτσι όπως το ακούσατε, έτσι όπως το μάθαμε, έτσι όπως μας το παράδωσαν οι πατέρες μας!

Σας ευχαριστώ που μου υπενθυμίσατε ότι

«ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ…»

Έφυγε σκυμμένη, προβληματισμένη, αλλά με μια ικανοποίηση ότι δεν κάνει λάθος. Ότι αυτό που άκουγε από ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ στις ακολουθίες ….ΗΤΑΝ ΤΟ ΣΩΣΤΟ, ΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ,

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ !

ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ!

Στο άρθρο του κ.Δαμαρλάκη, απήντησε ο φιλόλογος και μέλος της Βυζαντινής Χορωδίας Κρήτης Εμμανουήλ Μουδατσάκης:

Δάσκαλε, καλησπέρα!

Είναι πράγματι θλιβερό το γεγονός ότι αλλοιώνεται με ταχύτατους ρυθμούς η εκκλησιαστική και μουσική μας παράδοση. Για τον πολύ κόσμο βέβαια αυτό περνάει απαρατήρητο ή μπορεί να μην έχει και μεγάλη σημασία. Όμως, οι αρνητικές του επιπτώσεις είναι τρομερές. Αυτοί οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, οι οποίοι ήταν παράλληλα και ποιητές των ύμνων και μουσικοί, πέτυχαν θεία δυνάμει κινούμενοι να συνταιριάξουν αρμονικά τα υψίστου θεολογικού βάθους μηνύματα του λόγου των ύμνων με την κατάλληλη μουσική, ώστε να αναδεικνύονται τα θεολογικά νοήματα. Ο κόσμος πρέπει να μάθει ότι, όπως ακριβώς το περιεχόμενο των ύμνων δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα αλλά θείο δημιούργημα γραμμένο με ανθρώπινο χέρι, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τη μουσική. Δεν πρόκειται για κοσμική μουσική, αλλά για θείο μέλος προορισμένο να επενδύσει όχι τραγούδια, αλλά θεολογικό λόγο με δογματικό περιεχόμενο. Όπως οι εικόνες είναι τα βιβλία των αγραμμάτων, κατά τον Άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, το ίδιο συμβαίνει και με τη βυζαντινή μουσική. Βοηθά τον πιστό να προσεγγίσει το κείμενο του ύμνου και τις δογματικές του αλήθειες.

Η ορθόδοξη εκκλησιαστική μας μουσική δεν απευθύνεται σε διασκεδαστές ή γλεντζέδες, αλλά σε ανθρώπους προσευχομένους στον αληθινό Θεό! Μάλλον δεν το έχουν κατανοήσει αυτό εκείνοι που επιχειρούν τις κάθε είδους αλλοιώσεις, προσπαθώντας να εκκοσμικεύσουν και να εκμοντερνίσουν την εκκλησιαστική μουσική, την οποία διατήρησε το Βυζάντιο ανόθευτη επί τόσους αιώνες! Εκτός εάν υπάρχει συγκεκριμένη στόχευση —που μάλλον αυτό συμβαίνει— προκειμένου να αλλοιωθεί η θρησκευτική συνείδηση των πιστών. Η διασύνδεση θεολογικού λόγου και βυζαντινής μουσικής οδηγεί στο εύλογο συμπέρασμα ότι όσοι επιχειρούν σκόπιμα την αλλοίωση αυτής της μουσικής πολεμούν την ίδια την Εκκλησία. Και δε χωρεί αμφιβολία ότι η Εκκλησία βάλλεται ποικιλοτρόπως. Όσοι βεβαίως την πολεμούν έχουν την ψευδαίσθηση ότι θα νικήσουν, γιατί νομίζουν ότι η ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένα σωματείο ιερέων, όπως συμβαίνει στον δυτικό καθολικισμό και προτεσταντισμό. Δε γνωρίζουν ότι Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός, διότι, εάν το γνώριζαν, δε θα αποτολμούσαν να καταφέρουν ούτε το παραμικρό πλήγμα!

Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι από τη μια πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να προασπίζουμε τη βυζαντινή μας μουσική και από την άλλη να μην απογοητευόμαστε, διότι η Εκκλησία όχι μόνο δεν είναι δυνατόν να καταλυθεί, αλλά, όπως δείχνει η Ιστορία, βγήκε ενισχυμένη από κάθε είδους πολέμους και μάλιστα κατήσχυνε τους πολεμίους της!

Με εκτίμηση,
Εμμανουήλ Μουδατσάκης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *