ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ «Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗΣ»

Φιλελλήνων και Φιλίας 1 – Τ.Κ. 713 07 – ΗΡΑΚΛΕΙΟ – ΤΗΛ. 2810.230.620

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΚΟΙΜΗΘΗ Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΨΑΛΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ

Τα ξημερώματα της Κυριακής 12ης Αυγούστου έφυγε από το μάταιο αυτό κόσμο σε ηλικία 102 ετών ο μεγάλος Δάσκαλος της Βυζαντινής Μουσικής, ο κορυφαίος ερμηνευτής του εκκλησιαστικού μέλους, ο ανεπανάληπτος μουσουργός, ο άριστος μελοποιός, ο γνήσιος εκφραστής του πατριαρχικού ύφους, ο απαράμιλλος εκτελεστής των κλασικών μελουργημάτων, ο βαθύς γνώστης της θεωρίας και της πράξης της εκκλησιαστικής μας μουσικής, ο ασύγκριτος τραγουδιστής των δημοτικών μας τραγουδιών, ο ακάματος ΔΑΣΚΑΛΟΣ, ο επιβλητικός χοράρχης, ο μαέστρος, ο πολυγραφότατος, ο άνθρωπος που σφράγισε με το έργο του τον 20ο αιώνα, ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ.
———————————————————
Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ γεννήθηκε στην κοινότητα Κρηνίδος Σερρών, της Μητροπόλεως Ζυχνών, στις αρχές Ιανουαρίου του 1910. Ήταν ο έκτος μεταξύ επτά συνολικά αδελφών. Η καλλιφωνία υπήρξε το χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικογένειας, με πρώτη τη μάνα, η οποία καταγόταν από την «ψαλτομάνα» Νικήσιανη που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Παγγαίου, όπου και η ιστορική Μονή της Παναγίας Εικοσηφοίνησας. Ο πρωτοξάδελφος της μητέρας του ήταν ψάλτης και βιολιστής εξ επαγγέλματος. Το δημοτικό τραγούδι ήταν επίσης ένα χαρακτηριστικό της οικογένειας και σ΄ αυτό μυήθηκε ο Αθανάσιος με επιτυχία από μικρό παιδί.

Στα δεκατρία του χρόνια έψαλε το πρώτο αποστολικό ανάγνωσμα με πρωτοβουλία του Ιεροδιδασκάλου, διευθυντού του Δημοτικού σχολείου, αείμνηστου Βασίλειου Βουγιουκλόπουλου από την Αιγιαλεία της Πελοποννήσου.
Πρώτος του δάσκαλος της ψαλτικής ήταν ο αοίδιμος ιερέας Εμμανουήλ Πιπεριάς, δεύτερος ο συμμαθητής του ιερέα, τότε πρωτοψάλτης της Πρώτης Σερρών Αθανάσιος Μπουρλέτσικας και τρίτος ο δάσκαλος αυτών αείμνηστος Χρήστος Παρασχείδης ή Μπεκιάρης ο οποίος είχε σπουδάσει τη μουσική στην Κωνσταντινούπολη δίπλα στον Νηλέα Καμαράδο και στη συνέχεια δίπλα στο μουσικολόγο Νικόλαο Παγανά.

Δάσκαλός του, όμως, ως προς το ύφος και το ήθος της ψαλτικής, υπήρξε ο διακεκριμένος πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Δράμας αείμνηστος Χαράλαμπος Ανεστιάδης εκ Κωνσταντινουπόλεως, ο όποιος ήταν ιδιαίτερος μαθητής του Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας Ιακώβου Ναυπλιώτου.
Ιδιαίτερο χάρισμα του νεαρού Αθανασίου ήταν εκτός από την καλλιφωνία, η οξύτατη μουσική αντίληψη τόσο στο θεωρητικό όσο και στο πρακτικό μέρος της μουσικής. Το προτέρημά του αυτό και σε συνδυασμό με την εκπληκτική μουσική μνήμη η οποία τον διέκρινε, αλλά και με την εν γένει διαγωγή του, έκανε τους δασκάλους του να τον αγαπούν και να τον θαυμάζουν.

Έτσι, από τα δεκαέξι του χρόνια άρχισε την ιεροψαλτική του σταδιοδρομία με επιτυχία. Έψαλε σε διάφορους Ναούς της Μακεδονίας αρχίζοντας από το αριστερό αναλόγιο του ναού Πρώτης Σερρών και στη συνέχεια στο δεξιό αναλόγιο της ιδιαίτερης πατρίδας του. Κατόπιν, πέρασε από τους ναούς των πόλεων Δράμας, Καβάλας, Βέροιας, Πύργου Ηλείας και επί τριάντα πέντε χρόνια, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στη Θεσσαλονίκη. Η τελευταία αυτή περίοδος υπήρξε η γονιμότερη από πλευράς παραγωγής νέων ιεροψαλτών και συγγραφικού έργου.

Η κατά το Πατριαρχικό ύφος και ήθος καλλιτεχνική έκφραση των ήχων της ιερής Βυζαντινής Μουσικής Τέχνης τον καθιέρωσε πανελληνίως, αλλά και στα πέρατα της οικουμένης ως τον μεγάλο δάσκαλο – εκφραστή του Βυζαντινού μέλους και μελουργό, ο οποίος υπήρξε και ο κατ’ εξοχήν δημιουργός χορωδιών και άριστος χοράρχης.
Αποχώρησε από την ενεργό ιεροψαλτική υπηρεσία το έτος 1983, σε ηλικία 73 ετών. Τιμήθηκε από το οικουμενικό πατριαρχείο με τον τίτλο του ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΑΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, την Εκκλησία της Ελλάδος, την Ελληνική πολιτεία καθώς και από δεκάδες Μητροπόλεις, Δήμους (εν ζωή έχουν αφιερωθεί προς τιμήν του 5 οδοί σε πόλεις και κοινότητες), Μουσικούς και άλλους συλλόγους της πατρίδας μας και του εξωτερικού.
 Ο Σύλλογός μας τίμησε τον Άρχοντα σε ειδική, πανηγυρική τελετή τον Οκτώβριο του 1999 στην αίθουσα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου παρουσία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κρήτης κυρού Τιμοθέου.
———————————————————
Η Εξόδιος ακολουθία εψάλη την επομένη, 13 Αυγούστου 2012 στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Δάσκαλος υπηρέτησε επί 35 έτη Πρωτοψάλτης.
Στις 9.30 το πρωί, ετέθη σε προσκύνηση η σορός του σεβαστού μας Δασκάλου και άρχισαν να συρρέουν οι πολυπληθείς μαθηταί του απ’ όλα
τα μέρη της οικουμένης. Τον Σύλλογό μας εκπροσώπησε ο Πρόεδρός του, κ. Ιωάννης Δαμαρλάκης.
Της νεκρωσίμου ακολουθίας προέστη ο Παναγιότατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμος και έψαλαν χοροί μαθητών του. Στο δεξιό αναλόγιο, υπό τον ανεψιό του Δασκάλου Κυριαζή Κυριαζή και στο αριστερό, υπό τον Εμμανουήλ Δασκαλάκη. Η συγκίνηση κορυφώθηκε όταν ο Παναγιότατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης διέκοψε τη νεκρώσιμη ακολουθία και παρακάλεσε να ακουσθεί από μαγνητοφώνου η φωνή του Δασκάλου. «Ψυχή μου, ψυχή μου…». «Αθάνατος!», ψελλίσαμε όλοι. Στο τέλος εκφωνήθηκαν λόγοι από τον Παναγιότατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, τον πρόεδρο του σωματείου Ιεροψαλτών
Θεσσαλονίκης κ. Άγγελο Γκάγκο, τον κ. Ε. Δασκαλάκη, τον κ. Α. Δεβρελή και τον Πρόεδρό μας, ο οποίος ανέγνωσε μαντινάδες των κ.κ. Γ. Ζαχαριουδάκη και Γ. Κουκλινού, μελών του Συλλόγου μας:
Λένε πως στα χαρίσματα
Θεός το χέρι βάνει,
με σένα το παράκανε
Θανάση Καραμάνη.

Μπαξές με βιόλες και μ΄ ανθούς
ποικίλων αρωμάτων
μοναδικός εκτελεστής
Βυζαντινών ασμάτων.

Φεύγεις και μένει ορφανή
όλ ΄η Ορθοδοξία,
αφήνεις όμως πίσω σου
έργο μ΄ αθανασία.

Δεν το πιστεύω κι έφυγε
του Παλαμά τ΄ αηδόνι
και βλέποντας το σκήνος σου
το αίμα μου μαργώνει.

Τ΄ αηδόνια τα ξεπέρασες
γι΄ αυτό και σε ζηλένε
κι όσα απ΄ αυτά είναι εδώ
με μοιρολόγια κλαίνε.

Ο Ιωάννης Δαμαρλάκης με τον Αθανάσιο Καραμάνη

Εσκοτεινιάσαν τα βουνά
βουβάθηκαν τα δάση,
δεν κελαηδούνε τα πουλιά,
σε χάσαμε Θανάση.

Σαν αστραπή επέρασε
το θλιβερό χαμπέρι
κι ακούστηκε και έφθασε
στα Κρητικά τα μέρη.

Στη γη γεννιούνται οι αετοί,
μα ζούνε στους αιθέρες,
γι΄ αυτό και συ επέταξες
στού ουρανού τσι σφαίρες.

Η καλλικέλαηδος αηδών
δεν είναι πια κοντά μας,
όμως στη σκέψη μας θα ζει
και μέσα στην καρδιά μας.

Εχάσαμε τη λεβεντιά
τ΄ όμορφο ψάλσιμό σου,
στη θεία τέχνη εγώ ποτέ
δεν είδα όμοιό σου.

Ήσουνα εις τη μουσική
το πιο λαμπρό αστέρι
κι ανέβηκες πολύ ψηλά,
δεν είχες άλλο ταίρι.

Ώστε να στέκουν τα βουνά
και να ΄χουν άσπρα χιόνια
οι ψάλτες και οι φίλοι σου
θα σε θυμούνται χρόνια. (ΑΙΩΝΙΑ)
Κατά την έξοδο από το Ναό, ο Δάσκαλος Αστέριος Δεβρελής έψαλε μέρος του μαθήματος «Τον ήλιον κρύψαντα…»
Στο κοιμητήριο κατά την ταφή, οι μαθηταί του έψαλαν το «ότε κατήλθες…» και το «Χριστός Ανέστη…». Στην δεξίωση δε που ακολούθησε, ο κ. Ε. Δασκαλάκης, μαθητής του, αναφέρθηκε σε γεγονότα και περιστατικά από τη ζωή του Δασκάλου.
ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ!