(Κάνοντας δύο φορές «κλικ» επάνω στην εικόνα, εκείνη μεγεθύνεται για ευκολότερη ανάγνωση.)
Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Η ΚΑΤ΄ ΑΝΑΤΟΛΑΣ ΠΥΛΗ»* της Θεσσαλονίκης το καλαίσθητο βιβλίο του Άρχοντος Διδασκάλου του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου και καθηγητού Βυζαντινής και Ευρωπαϊκής μουσικής Ιωάννου Δαμαρλάκη, με τίτλο «ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΝ ΤΟ ΜΕΓΑ», το οποίο περιλαμβάνει την ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου που αναγιγνώσκεται και ψάλλεται κάθε μέρα αντί εσπερινού, σε όλους τους ορθόδοξους ναούς. Περιέχει μαθήματα του μεγάλου Πέτρου Λαμπαδαρίου της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας († 1777), συμπληρωμένο με μαθήματα του Ιωάννου Δαμαρλάκη, καθώς και του αειμνήστου Άρχοντος Πρωτοψάλτου του μεγαλοπρεπούς Ιακώβου Ναυπλιώτου. Προλογίζει ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ.Ειρηναίος, ο Αρχιμανδρίτης π.Αθανάσιος Σιαμάκης, Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής-Μουσικολόγος και ο Εκδότης κ.Ευστάθιος Πουλίδης.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Από την ηλικία των οκτώ ετών περίμενα πως και πως την περίοδο της αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ιδίως τις ιερές ακολουθίες του Μεγάλου Αποδείπνου και των Χαιρετισμών της Παναγίας μας. Με συνήρπαζαν και τα «λόγια» (ποίηση), αλλά και το μουσικό μέρος. Όνειρο – στόχος ήταν μαζί με την ακολουθία των παρακλητικών κανόνων και των Χαιρετισμών να παραδώσω στην Αγία μας εκκλησία προς χρήση των ιερών ακολουθιών της και το μικρό αυτό πόνημά μου «ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΝ ΤΟ ΜΕΓΑ». Ο λαός μας το γνωρίζει ως των «ΔΥΝΑΜΕΩΝ» και είναι από τις πλέον προσφιλείς του ιερές ακολουθίες.
Το «Μεθ’ ημών ο Θεός», το «Κύριε των δυνάμεων» κ.α. που κυριαρχούν σ’ αυτήν την ακολουθία αποτελούν στην κυριολεξία «της μετανοίας μέτρον» κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, «της κατανύξεως μύρον» κατά τον Άγιο Γρηγόριο. Είναι και από πλευράς μουσικολογικής πολύτιμος θησαυρός, τον οποίον οι παλαιοί Δάσκαλοι και Πατέρες μάς παρέδωσαν. Τα μουσικά κείμενα του «ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ» είναι δείγματα απλότητος και μεγαλείου! Κατανύξεως και προσευχής! Είναι γεύσεις μιας εποχής κατά την οποία οι ύμνοι δεν γράφονταν εκ του προχείρου και υπό την επήρεια της κοσμικής ποίησης – μουσικής. Είναι έργα χειρών προσευχομένων ανθρώπων. Είναι δημιουργήματα αγίων ανδρών. Είναι βιώματα ψυχών «εν μετανοία, αγρυπνία και προσευχή ζώντων». Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν τα «πειράξαμε», ακόμη κι όταν εντοπίσαμε κάποια ανθρώπινα ορθογραφικά – μουσικά λάθη.
Το μουσικό μέρος ανήκει εξ ολοκλήρου εις τον μέγιστο Διδάσκαλο ΠΕΤΡΟ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟ τον Πελοποννήσιο. Ελάχιστα ελλείποντα αναπλήρωσα και προσέθεσα, ήτοι τις ευχές «Άσπιλε…» – «Και δός ημίν….» κατά μουσική απαγγελία ΙΑΚΩΒΟΥ ΝΑΥΠΛΙΩΤΟΥ του μεγαλοπρεπούς, ο όποιος, ως διαβεβαιώνουν τα γραπτά κείμενα του Δομεστίκου του Α. Βουδούρη, απ’ αυτά τα μουσικά κείμενα έψαλε στον Πατριαρχικό Ναό. Επίσης, δεν έθεσα ισοκρατήματα, σταυρούς κ.α. μουσικά «στοιχεία», τα οποία τα τελευταία χρόνια συνηθίζονται, για λόγους αρχής. Δηλαδή, το ισοκράτημα, σύμφωνα με την ιερή ψαλτική παράδοση, γίνεται πάντοτε στη βάση του τετραχόρδου, ηπίως και τίποτε περισσότερο. Κάθε άλλη άποψη περί ισοκρατήματος δεν έχει θέση στην εκκλησιαστική μουσική. Άλλωστε, τα κείμενα των μεγάλων Διδασκάλων δεν είχαν επισημειωμένα ισοκρατήματα, διαστολές (μέτρα), ούτε άλλο «στοιχείο».
Η έκδοση συνοδεύεται με φωνογραφικούς δίσκους ακτίνας, όπου με τη φωνή μου κατέγραψα, σε παραλλαγή και μέλος, τα μουσικά κείμενα «το κατά δύναμιν», όπως τα διδάχθηκα από τους Δασκάλους μου, αλλά και τα άκουσα από τους Πατριαρχικούς Ψάλτες.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω εκ βαθέων τον Γέροντα Δοσίθεο, Ηγούμενο της Ι. Μ. Παναγίας Τατάρνης για τις υποδείξεις (όσον αφορά το τυπικό), τους μαθητές μου Νικόλαο Τζάκο για την καταγραφή των μουσικών κειμένων και Πέτρο Παπαδόπουλο για την φωνοληψία. Τέλος, τον αγαπητό εν Χριστώ αδελφό και εκλεκτό συνάδελφο κ.ΕΥΣΤΑΘΙΟ ΠΟΥΛΙΔΗ για την εκδοτική – ηθική υποστήριξη και βοήθεια.
Τα ημαρτημένα (παραλείψεις – λάθη) ανθρωπίνως συγχωρήσατε, καθ’ όσον ουδείς τέλειος ει μη είς ο Θεός, ου η χάρις και η ευλογία Αυτού μετά πάντων ημών. Αμήν!
Ηράκλειο Κρήτης
Εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου 2014
Ιωάννης Δαμαρλάκης
«Κύριε, ειμή τους Αγίους Σου είχομεν πρεσβευτάς και την αγαθότητά Σου συμπαθούσαν ημίν, πως ετολμώμεν, Σώτερ, υμνήσαί Σε, όν ευλογούσιν απαύστως Άγγελοι; Καρδιογνώστα, φείσαι των ψυχών ημών.»
* Εκδόσεις: «Η ΚΑΤ′ ΑΝΑΤΟΛΑΣ ΠΥΛΗ», τηλ./φαξ: 2310-946677,
κιν.: 6974.483.588, e-mail: ihorama@otenet.gr
Ακολουθεί μουσικό δείγμα: