Ἐν τῇ ἐνταύθα ἐκδιδομένη ἐφημερίδα «Ἀκρόπολις» καί ἐν τῷ φύλλῳ τῆς 27^ης Μαΐου ἔ. ἔ. ἐδημοσιεύθη ἐκ τοῦ γραφείου τοῦ Συλλόγου πρός διάδοσιν τῆς Ἐθνικῆς Μουσικῆς λίβελλος καθ’ ἡμῶν ἐξ ἀφορμῆς τῶν ἐν τῇ ἐφημερίδι «Σκρίπ» τῆς 18^ης Μαΐου.

ἐ. ἔ. ἐξενεχθεις ῶν ὑφ’ ἡμῶν ἐπιστημονικῶν κρίσεων, ἐπί τῶν ὐπό τῆς χορωδίας τοῦ Συλλόγου τούτου ἐκτελεσθέντων, κατά τήν 12^ην Μαΐου ἐ. ἔ. ἐν τῷ Ἐθνικῷ θεάτρῳ, ἐνώπιον εὐαρίθμου ἀκροατηρίου, ἀνερχομένου εἰς ἐκατόν περίπου ἄτομα, ἐκκλησιαστικῶν μελῶν.

Συντάκτης τοῦ λιβέλλου τούτου μεστοῦ βαρβαρισμῶν τε καί σολοικισμῶν στερουμένου δέ παντάπασιν επιστημονικῶν ἐπιχειρημάτων ἴνα, ἀναιρέσῃ τάς ὑφ’ ἡμῶν ἐξενεχθεῖσας ἐπιστημονικάς κρίσεις καί ἔνεκα τούτου ἐκτρεπομένου εἰς ὕβρεις καθ’ ἡμῶν, εἶνε ὁ Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου τούτου καί Διευθυντής τῆς χορωδίας αὐτοῦ κ.Σίμων Καρᾶς, ὅστις ἄμουσος ὤν, θορυβεῖ ἴνα θολώσῃ τά νερά, κατά τό Συνέχεια →

«Η τάξη του Πατριαρχικού Ναού»

Εν Αθήναις, 8 Μαρτίου 1980  
Προς τον Μουσικολογιώτατον
κ. Γεώργιον Αγγελινάραν

Φίλτατε Γεώργιε,

   Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω μ’ αυτό το «ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΣ», να ονομάζεται και να καλείται ο κάθε αριστερός ιεροψάλτης ή ακριβέστερον Β’ ψάλτης και να συνεχίζεται; Ποιος άραγε βέβηλος ή ιερόσυλος ετόλμησε να γράψει τέτοιο πράγμα και να συνεχίζεται μια τέτοια ιστορική ανακρίβεια; Σχεδόν μεγάλωσα εις τα Πατριαρχεία. Άρχιζαν το πρωί τις Κυριακές με τον Συνέχεια →

Νίκος Ξυλούρης

«Θυμάμαι μια φορά τραγούδαγα σ’ ένα Κρητικό μαγαζί κι έπαιζα λύρα. Μου στέλνανε γράμματα απ΄ την  Ε.Ρ.Τ.  να πάω να κάνω μερικές εκπομπές στο ραδιόφωνο. Δεν ήθελα. Ο αδελφός μου ο Γιάννης κι ο Ζαχάρης που παίζουνε λαούτο με τουμπάρανε τελικά. Κι επήγα κι βρήκα το Σίμο Καρρά .Αυτός ο άνθρωπος διευθύνει. Κι έχει κάμει μεγάλη ζημιά στο δημοτικό τραγούδι. Ήταν με τη γυναίκα του. Εγώ τότε είχα κάμει επιτυχίες που αγαπιότανε  όχι μόνο στην Κρήτη. Είχα γυρίσει στις ρίζες. «Τι θα πείς; » μου λέει. «Την Ανυφαντού» του απάντησα. «Αυτός ο δίσκος είναι να τον βάζεις για να γελάς». Εγώ έμεινα! Λέω: «Λες να είναι κι έτσι;» Είχα μπροστά μου έναν άνθρωπο που κρατάει τη δημοτική μουσική στα χέρια του. «Να πω Τον Αντρειωμένο μη τον κλαις;». «Όχι», μου είπε. «Δεν το τραγουδάς καλά». Μάζεψα τα όργανά μου κι έφυγα. Έπαθα σοκ. Κλονίστηκα. Απογοητεύτηκα. Αχ! Τα θυμάμαι, δεν τα ξεχνάω. Είπε την τελευταία κουβέντα μ’ ένα τόνο υποσχετικό. Σκέφτηκα το στίχο «το ρόδο κι ο όμορφος ανθός φυτρώνει μες στ’ αγκάθι». Αλλά για τον φρόνιμο. Κι ο Ξυλούρης είναι. Με την πραγματική σημασία της λέξης. Πικράθηκε. Δεν παθιάστηκε. Πείνασε κάποτε. Και μικρός και μεγαλύτερος. Δεν του ΄γινε απωθημένο. Δεν συγχωράει, όμως όσους κάνανε κακό στη μουσική.  Όλους όσους κρατάνε τα κλειδιά στην έκφραση και τα χρησιμοποιούνε κατά πως νομίζουνε, χωρίς να ξέρουνε. Ο Μαρκόπουλος με βοήθησε να βρω κουράγιο στην αρχή. Κι ο Ξαρχάκος. Το τραγούδι που ο Καρράς έβρισκε για γέλια, την «Ανυφαντού », κι οι δυο λένε πως είναι απ’ τα καλύτερα Κρητικά τραγούδια. Μου δώσανε δουλειά. Αλλά δεν έχουμε υποστήριξη από το κράτος. Ευτυχώς που υπάρχουνε καλοί συνθέτες…»

(Συνέντευξη στο περιοδικό «ΕΠΙΚΑΙΡΑ» στη Λιάνα Κανέλλη το 1976)

Ο Παγκρήτιος Σύλλογος Φίλων Βυζαντινής Μουσικής «Ο Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης» τέλεσε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής τού Μεγάλου Διδασκάλου της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής μας Μουσικής, καλιφωνότατου Πρωτοψάλτου της Ορθοδόξου Εκκλησίας ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΥ, την Κυριακή 10 Μαρτίου 2013, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά Ηρακλείου, παρουσία πλήθους κόσμου.

…διαβάσαμε σχόλιο μὲ τίτλο “Ἀνεπίτρεπτος ἐπιδειξιομανία πολλῶν ἱεροψαλτῶν”, ὅπου ὁ συντάκτης του γράφει μεταξὺ ἄλλων: “Ὁ γράφων ἔτυχε σὲ Ἱ. Ναὸ τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου γιὰ νὰ ψαλλεῖ ὁ ὑπέροχος ὕμνος “Τῇ Ὑπερμάχῳ” ξεπέρασαν τὰ 15 λεπτὰ τῆς ὥρας, μὲ ἀποτέλεσμα, πολλοὶ πιστοὶ νὰ ἀποχωρήσουν καὶ ὅσοι ἀπέμειναν δὲν κατάλαβαν ὅτι ὁ “ἀμανές”, ποὺ ἄκουγαν ἦταν ὁ παραπάνω δημοφιλὴς ὕμνος!”.

Νὰ μᾶς συγχωρήσει ὁ ἀγαπητὸς συντάκτης, ἀλλὰ Συνέχεια →

Μανώλης Χατζημάρκος

ΠΑΓΚΓΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ «Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΚΟΥΚΟΥΖΕΛΗΣ»
Φιλελλήνων και Φιλίας 1
Τ.Κ. 713 07, ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Τηλέφωνο και Fax: 2810.230.620

Αρ. Πρωτ. 657  

ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 25 Φεβρουαρίου 2013

ΨΗΦΙΣΜΑ

Με το άγγελμα της κοιμήσεως του Μεγάλου Δασκάλου της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής μας Μουσικής, καλιφωνότατου Πρωτοψάλτη της Ορθοδόξου Εκκλησίας ΜΑΝΩΛΗ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΥ (ο οποίος μας έκαμε την μεγάλη τιμή να έλθει στη Κρήτη τρεις φορές για το Σύλλογό μας) και διδασκάλου του Προέδρου μας κ.Ιωαννου Δαμαρλάκη, το Δ. Σ., συνήλθε εκτάκτως σήμερα, με μοναδικό θέμα την «εις Κύριον εκδημίαν» του ΔΑΣΚΑΛΟΥ και αποφάσισε ομόφωνα τα παρακάτω:

1) Να τελεσθεί μνημόσυνο εις τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του.
2) Να κατατεθεί εις μνήμην του εις τα συσσίτια απόρων Αγίου Μηνά το ποσόν των 50 ευρώ.
3) Να σπουδάζει κατ’ έτος ένας άπορος σπουδαστής την Βυζαντινή Μουσική δωρεάν, εις μνήμην του Δασκάλου και
4)  Να δοθεί εις τους οικείους του, αλλά και στη δημοσιότητα όλο το υλικό του αφιερώματος του «ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ» στον ΔΑΣΚΑΛΟ που πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία την Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013 στο πνευματικό κέντρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. 

Το παρόν να παραδοθεί στην οικογένεια του Δασκάλου, να δημοσιευθεί στα Μ.Μ.Ε. και να αποσταλεί στα μέλη μας.

Για το Δ.Σ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                         Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ι. ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ                                        ΕΜΜ. ΣΜΥΡΝΑΚΗΣ

Άρθρο εις την εφημερίδα «ΦΟΡΜΙΓΞ»

ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΓΟΜΕΝΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΝ ΥΦΟΣ

Κωνσταντίνος Ψάχος
(1869 – 1949)

Εἰς πάσαν συζήτησιν ἀπὸ περιωπῆς γινομένην, πρέπει να τίθενται κατά μέρος τὰ προσωπικά ζητήματα, καθόσον δι’ αὐτῶν οὐδόλως ἐξυπηρετοῦνται οἱ εὐγενεῖς καὶ ὑψηλαὶ ἰδέαι. Ἀλλ’ ὑπάρχουσι δυστυχῶς περιστάσεις, καθ’ ᾶς ζητήματά τινα, τοσοῦτον στενῶς εἶναι συνδεδεμένα πρὸς ὡρισμένα πρόσωπα καὶ πράγματα, ῶστε παρ’ ὅλην τὴν ἀγαθὴν τῶν συζητούντων θέλησιν, ν’ ἀποβαίνῃ ἀδύνατος ἡ ἐπισκόπησις αὐτῶν, χωρὶς νὰ γίνῃ χρὴσις ὡρισμένων προσώπων καὶ πραγμάτων. Τὸ πρᾶγμα βεβαίως εἶναι κάπως σκληρόν. Τὴν σκληρότητα ὅμως αὐτού, φρονοῦμεν, κατά πολὺ ἐλαφρύνει ἡ ἰδέα, ὅτι πρὸ τῆς αληθείας τὰ πάντα πρέπει νὰ ὑποχωρὼσιν.
Ἡμεῖς μὲ ὅλη τὴν ὑπὸ τῶν παρακολουθοὺντων ἡμᾶς ἐν ταῖς συζητήσεσιν ἐκτιμηθεῖσαν εἰλικρίνειαν καὶ παρρησίαν τῆς γλώσσης, θέλομεν ἐξετάσει ἐν τῇ παρούση μελέτη ζήτημα ὑψίστης σπουδαιότητος, τοῦ ὁποίου οὑδεὶς μέχρι τοῦδε ἐπελήφθη. Καὶ περὶ του ὕφους τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ  Ἐκκλησίας καί περὶ τοῦ λεγομένου Πατριαρχικοῦ ὕφους. Θὰ ἐξετάσωμεν αὐτὸ ἀπὸ περιωπῆς καὶ ὑπὸ καθαρῶς τεχνικὴν ἔποψιν ἀδιαφοροῦντες τελείως, ἄν ἐν τῆ ἀκριβῆ συνθέσει αὐτῶν τούτων τῶν Συνέχεια →

Τρόπος απαγγελίας του «ΚΕΛΕΥΣΟΝ ΔΕΣΠΟΤΑ ΑΓΙΕ…»

Η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία και μάλιστα όπως αναφέρει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας Γεώργιος Βιολάκης «ο Πάνσεπτος Πατριαρχικός Ναός το ιερόν διδασκαλείον της εκκλησιαστικής ορθοδόξου Θ. Λατρείας, η ζώσα παράδοσις της ορθοδόξου ημών πίστεως» κατά Αθανάσιον Καραμάνη, μας έχει δώσει τον τρόπο αλλά και το ύφος της απαγγελίας του «κέλευσον» δια μέσου των αιώνων.
Η Πατριαρχική παράδοση με βάση μαρτυρίες γραπτές και προφορικές μας παρέδωσε:
1) Το «κέλευσον» δεν ψάλλεται, άρα δεν έχει ήχο.
2) Η απαγγελία του «κέλευσον» είναι διακόνημα κυρίως νέων, των κανοναρχών δηλαδή. Ελλείψει αυτών το Συνέχεια →

Τα Ελληνικά τραγούδια

«Πρέπει να σας πω ότι δεν ήμουν πάντοτε υπέρ των τόνων. Τους θεωρούσα διακοσμητικά στολίδια, κατάλοιπα άλλων εποχών, που δεν χρειάζονται πια. Και καθώς δεν ήμουν ποτέ καλός στην ορθογραφία, το μονοτονικό με διευκόλυνε. Βέβαια, η γλώσσα χωρίς τόνους φάνταζε στα μάτια μου, σαν σεληνιακό τοπίο, αλλά νόμιζα ότι αυτό ήταν μια προσωπική μου εντύπωση, θέμα συνήθειας. Ώσπου συνέβη το εξής:
Είχα βρεθεί για ένα διάστημα ν’ ακούω συστηματικά, καινούργια ανέκδοτα τραγούδια επωνύμων και ανωνύμων, για λογαριασμό της δισκογραφικής εταιρείας «Λύρα», προκειμένου αυτή να τα Συνέχεια →

Κωνσταντίνος Πρίγγος

«Συνταγή γιατρού» για τους μαθητές της Βυζαντινής Μουσικής»

ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΔΑΜΑΡΛΑΚΗΣ
ΑΡΧΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ – ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Φιλελλήνων και Φιλίας 1, Τ.Κ. 71 307 ΗΡΑΚΛΕΙΟ                                                                                                       τηλ. 2810.230620 και 6977.412.081

ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 1η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012

Αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες!

             Πολλοί με ρωτούν, «κατά καιρούς», τι να ακούν, ποιους να ακούν και τι να διαβάζουν, εφαρμόζοντας αυτό που γράφω στο βιβλίο μου και το οποίο είχε πει ο αείμνηστος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΡΙΓΓΟΣ, ότι τρία πράγματα πρέπει να κάνει ο «θέλων μουσικήν μαθείν», δηλαδή πρώτον να ακούει, δεύτερον να ακούει και τρίτον να ακούει!

Επίσης, πολλοί με ενημερώνουν για το τι συμβαίνει στο διαδίκτυο.  Γράφει ο Γεώργιος Αγγελινάρας: «Χιλιάδες εκδόσεις δίσκων, κασετών, CD, DVD, βιβλίων κ.α. Το διαδίκτυο γεμάτο από ιστοσελίδες και σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας και προβολής της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής. Και θαρρείς πως ζεις στον χρυσούν αιώνα της Βυζαντινής Μουσικής. Αμ, δε ! ! ! Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός!».

Σήμερα και το λέγω με απόλυτη βεβαιότητα, επικρατεί σύγχυση, ασχετοσύνη (μετά πολλής επιστημονοφάνειας), αμάθεια («εν πολλοίς και πολλώ»),  θρασύτητα και καταπάτηση ιερών και οσίων. Ο σεβασμός εξέλιπεν! Και το κυριότερο: τις ιδιορρυθμίες, τις ιδιαιτερότητες, αλλά και την έλλειψη ταλάντου, τα προβάλλουν ως παράδοση. Ήμαρτον… 

Δεν θα ήθελα να επεκταθώ περισσότερο σ’ ένα τόσο μεγάλο θέμα, για το οποίο, λίαν συντόμως, θα καταθέσω «ουχί γνώμην προσωπικήν», αλλά την Φωνήν της παραδόσεως μέσω γραπτών πηγών (χειρόγραφα και ηχογραφήσεις)  αλλά και ιστορικών, θεολογικών, φιλολογικών, μουσικολογικών ερευνών και αρχείων στο βιβλίο μου «ΑΛΛΟ ΚΑΛΗ ΦΩΝΗ ΚΙ ΑΛΛΟ ΚΑΛΟΣ ΨΑΛΤΗΣ». 

Σήμερα περιορίζομαι ν’ αναφέρω, αν θέλετε να υποδείξω,  «ολίγα τινά» τα οποία θα αποτελέσουν το ξεκίνημα, την πυξίδα δηλαδή, μήπως και η εκπέμπουσα SOS Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική σωθεί, αλλά και οι «ναυαγοί» εκτελεστές, ερευνητές, εξηγητές, διαμορφωτές, διαφωτιστές και λογής – λογής ερμηνευτές, βρουν «σανίδα σωτηρίας».

ΒΙΒΛΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ:

Α. ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ:
1. «Θεωρία και Πράξις της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής»    ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
2. Θεωρητικό ΑΒΡΑΑΜ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ
————————————————
Β. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ:
1. ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΟΝ ΠΕΤΡΟΥ (1820)
2. ΕΙΡΜΟΛΟΓΙΟΝ ΠΕΤΡΟΥ
3. ΔΟΞΑΣΤΑΡΙΟΝ ΠΕΤΡΟΥ
4. ΔΟΞΑΣΤΑΡΙΟΝ ΠΕΤΡΟΥ υπό Γ. ΒΙΟΛΑΚΗ
5. ΠΑΝΔΕΚΤΗ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ – ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ
6. ΠΑΝΔΕΚΤΗ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ – ΟΡΘΡΟΣ
7. ΠΑΝΔΕΚΤΗ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ – Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
8. ΤΑΜΕΙΟΝ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟΥ
9.  ΙΔΙΟΜΕΛΑΡΙΟΝ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟΥ
10.ΤΑΜΕΙΟΝ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
11. ΔΟΞΑΣΤΑΡΙΟΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

Αυτά είναι τα βιβλία που περιέχουν την γνησίαν παράδοσιν της ορθοδόξου Θ. Λατρείας και τα οποία «μοσχομυρίζουν λιβάνι και όχι κολώνια».

Ο Α. Βαλληνδράς στο θεωρητικό του γράφει: «Η Βυζαντινή ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ Μουσική στο χώρο της Θ. Λατρείας ό,τι είχε να πει το είπε». Ο δε αδελφός του, πρώην Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος, συμπλήρωσε: «Δεν υπάρχουν περιθώρια διασκευών και βελτιώσεων! Τα πάντα λίαν καλώς εποιήθησαν,  μουσικώς, ποιητικώς, μετρικώς και θεολογικώς. Όστις θέλει να επιδείξει το τάλαντόν του, ας εντρυφήσει εις αυτά. Όστις δε θέλει να δείξει τας ικανότητάς του εις την μελοποιίαν, υπάρχουν ακολουθίαι νέων αγίων και οσίων!»

Ποιους ψάλτες θα ακούτε:

1) ΙΑΚΩΒΟ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗ
2) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΠΡΙΓΓΟ
3) ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟ ΣΤΑΝΙΤΣΑ
4) ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗ
5) ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΚΑΡΑΜΑΝΗ
6) ΧΑΡΙΛΑΟ ΤΑΛΙΑΔΩΡΟ

Τέλος, ο Γεώργιος Αγγελινάρας και ο επί 38 χρόνια βοηθός του Κων/νου Πρίγγου (η «σκιά του», όπως τον έλεγαν οι Κων/πολίτες) Σταμάτιος Παπαμανωλάκης λέγουν : «ζυγαριά που ζυγίζουμε και μέτρο που μετρούμε:  ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ».

Σημ. Πολλοί μαθητές μου έχουν ονομάσει την επιστολή μου αυτή «συνταγή ιατρού δια την πάσχουσαν και νοσούσαν Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική».